Kararınız doğalgaz... Seçiminiz . ■ EUR:* :KOMBi "' . lif. ---- * �---- - l lı f j C J ı_ �� Çağımızın çevreyle en uyumlu enerji kaynağı doğalgazdır. Doğalgaz, temiz, güvenli ve hesaplı bir yakıttır. Junkers-E.C.A. işbirliği, doğalgazın verimli kullanımı için gereken en iyi sistemi Türkiye'de üretir ve ihraç eder. KOMBİ DEĞİL ... EUROKOMBİ! E.C.A. EUROKOMBİ, kat kaloriferi ve şofben olarak kullanılan kooıpakt bir cihazdır. Bir yandan evinizi ısıtırken diğer yandan ihtiyacınız için anında sıcak su sağlar. Verimi yüksek, kullanımı kolay ve ekonomiktir. Servisi yaygın, yedek parçası boldur. E.C.A. EUROKOMBİ, modern bir ısıtma sisteminden beklediğiniz herşeyi E.C.A. kalite ve güvencesinde sunar! Çünkü evinizde kuracağınız ooğalgazh . sistemde, E.C.A. EUROKOMBİ ya da EUROSTAR Hermetik Kombi'nin yanısıra, bmısundan radyatörüne tüın parçaları yine E.C.A.'da bulabilirsiniz. Projenizi E.C.A. yapar. Sisteminizi E.C.A. kurar. Size de E.C.A. konforunu doyasıya yaşamak kalır. Doğalgazın en verimli kullanımında vazgeçilmez sistem E.C.A. EUROKOMBI, LPG (Tüp-gaz) ile de kullanılabilir. bimıa,_____ BILUIIUII INş.uT IIAlZEMELERI TiCARET A.Ş. Necatibey Cad lhsan Zını iş Hanı 139 Karaköy/lSTANBUL Tel: 249 60 35 • 245 24 37. 245 03 56 Fa;,; 245 03 57 Sefaretler Apt 199/A Kaı: 4 No: 30 Kavaklıdere/ANKARA Tel· 426 67 04. 426 67 06Fa)( 426 67 04 ELBA A.$. Yanı, lşıklo:.enı KOleı Yolu Bornova/lZMIR Tel 88 19 57 Faıc 88 06 56 BIMTAŞ A.Ş. BiR ELGINKAN TOPLULu<:;u KURULUŞUDUR. Servis: EMAR Saıış Sonrası Müşteri Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tel: 345 35 24•345 19 74 Üretim: ELBO A.Ş. Te l : (236) 233 04 01 DaCıtım: BIMTAŞ A.Ş. Tel: 249 60 35.245 24 37
JUNKERS E.C.A:. Enerjinin yıldızı doğalgaz... Çağımızın en temiz enerji kaynağı... Doğalgaz. Modern yaşamın gereği... EUROKOMBI. Biri enerjinin diğeri kombilerin yıldızı! işte kusursuz uyum! Avrupalı Junkers ve Türk E.C.A.'nın mükemmel ürünü: Kombi değil... EUROKOMBI Hem kat kaloriferi hem anında sıcak su. Enerjide tasarruftu, kullanımda konforlu. Türkiye'nin hiç ses çıkartmadan çalışan tek kombisi. Milyonlarca Avrupalı'nın tercihi... jj C Junkers teknolojisi ve E.C.A. kalitesi Eurokombi'de. Kuracağınız kat kaloriferi sisteminin, borusundan radyatörüne, vanasından sayacına herşey E.C.A.'da. Bir E.C.A. doğalgaz bayiine uğrayın, projeniz yapılsın, sisteminiz komple kurulsun. Siz de E.C.A.'nın yıldızlarıyla ısınmanın konforunu yaşayın. Kararınız doğalgaz... Seçiminiz E.C.A. EUROKOMIİ, ELOİNKAN HOLDiNG ve ■ ROIERT IOSCH OmbH omıldıjjı Ilı Manlıa'da kurulan ELIO A.Ş. fabrikalannda Gretllmıktedlr. bhn icat -----------Necatibey Cad. İhsan Zini işhanı 139 Karaköy/ iSTANBUL Tel: 249 60 35 • 245 24 37 • 245 03 56 Fax: 24503 57 BiLUMUM iNŞAAT MALZEMELERi TiCARET A.Ş. Sefaretler Apt. 199 A Kal.4 No.30 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 426 67 04 • 426 67 06 Fax: 426 67 04 ELBA A.Ş. Yanı. lşıkkenl Kolej Yolu Bornova/ İZMİR Tel: 88 19 57 Fax: 88 06 56
V E.C.A: DOGAl GAZ SAYAClARINDA .. I DOĞAl SiCiM: Ulkemiz doğal gazlı döneme geçerken, dünya standartlarına uygun •doğal gaz sayaçları, I f , C , A • regülatörleri (alev emniyetli), • küresel vanaları 1 ile E.C.A. yine hizmetinizde! TS ·5910. G 4 SINIFI MAKS. DEBİ 6m3 3 YIL GARANTİ ÜER iT M: VALF SANAYii A.Ş. Merkez: Çavuş�lu Mah. Yalnız Selvi Yolu No: 9, 81430Kartal/ ISTANBUL Tel: 306 48 60 (4 Hat) Faks: 374 51 53 D AĞITIM ŞiKR ETLEiR ELMOR BiMTAŞ TESiSAT MALZEMELERi TİC. A.Ş. BiLUMUM iNŞAAT Tel: 251 70 06 (6 Hat) MALZEMELERi A.Ş. Faks: 249 90 91 Tel: 245 24 37 - 245 03 56 ASTEL ARMATÜR SAN. YATIRIM ve PAZ. A.Ş. Tel: 441 22 80 (4 Hat)
11 Yıllarca Beraber11 L!c�ul�uz. �üf c.\�t t·�gülul{!tt \:Uli \:� \:üllUlUltlll!ü �LtLL� \! l7.J-l�L:-lı L:J: LL� �L:-çtltr·LLL Do�olgoz Soyoç Doğalgaz tesisatlarında, kaliteyi ve güvenceyi sağlayan E.C.A-Valf ürünleri: Doğalgaz sayaç ve regülatörleri, pirinç küresel vanalar, Rodyotör Vonosı
E.C.A:. T R OİTATIK RA YATÖR VALF -- Dünyaca ünlü HEIMEIER lisansıyla ve ileri E.C.A teknolojisiyle Türkiye'de üretilen E.C.A Termostatik Radyatör Valfleri, sahip olduğu hassas termostat grubu sayesinde; • Ortam sıcaklığındaki değişiklikleri anında algılayarak radyatörden geçen su miktarını otomatik olarak düzenler. • Böylece, hem bulunduğunuz ortamın sıcaklığını istediğiniz derecede sabit tutar... • Hem de sağlıklı bir ısınma sağlamasının yanı sıra enerji kaybını önler. (Çünkü, sıcaklıkta meydana gelecek l 0C'lik bir artış bile %6'ya varan enerji kaybına yol açmaktadır.) Bol yedek parça ile E.C.A bakım servislerinin güvencesi altındadır. GENEL DAĞITIM ELMOR TESiSAT MALZEMESi TiCARET A.Ş MERKEZ: Kemeroltı Cod Ümmehon 71/2 Koroköy-lSTANBUL Tel (212) 25170 0616 Hat) Fok,. (212) 249 90 91 BÔI.GE TEMSlı.ciLIKLERİ ANKARA Tel (312) 431 11 32 (2 Hol) Foks (312) 431 61 43 IZMIR Tel (232) 433 91 9512 Hat) Foks (232) 458 33 33 ADANA Tel (322) 352 53 55 / 56foks {322) 351 85 57 SAMSUN Tel(362) 233 97 57 • 234 Ol 89 Foks 1362) 234 Ol 89BURSATel 1224) 223 43 61• 2� 79 72 Faks (224) 220 24 52 ANTALYATel:{242)242 27 15 • 242 77 15 Faks: {242) 242 77 15 5ATIŞ SONRA.si SERViS EMAR AS MBU<EZ fsıanbul): OrogosYakı, Ç,yııfor ııe,k, No.5 /Bl540ı.ıdıepe/lSTAt-eU Tel: (216) ):)5 07 24 / 305 55 04 Foks: (216) ):)5 65 43 ISW&JtBÖIGE: Tel: (212) 249 93 94 • 251 45 20 ANKARABÖLGE: Tel (3121 426 67 08 • 426 55 00 IZMİR BÖLGE TEl (232) 449 06 5 l • 449 06 52 ELMOR A. . VE EMAR A. . ELGİNKAN TOPLULUĞU kurulu !arıdır.
Sö;:::i�:::�::·i��ii-l· I -t��;:��::::::i:·:;::ı Haberler ı News Yakıt Fiyatlarının Karşılaştırılması (sanayi-konut) Comparison of Fuel Prices (industrial - domestic) BOTAŞ'tan Haberler News from BOTAŞ EGO'dan Haberler News from EGO İGDAŞ'tan Haberler News from İGDAŞ Söyleşi (Hayri KOZAKÇIOĞLU) lnterview (Hayri KOZAKÇIOĞLU) Ürün Tanıtımı Product Promotion Hava Kalitesi Denetleme Kılavuzu Air Quality lnspection Guide Doğal Gaz Yeterlidir (Rüknettin KÜÇÜKÇALI) Natura! Gas is Sufficient (Rüknettin KÜÇÜKÇALI) iV. Doğal Gaz Kongresi Açılış Konuşmaları Opening Speeches of Fourth Natural Gas Congress Firma Tanıtımı Firm Promotion Doğal Gaz Sektörünün Genel Değerlendirmesi General Evaluation of Natura! Gas Sector istanbul'un ısınma Sorunları Paneli Panel on İstanbul's Heating Problems Enerji Tasarrufu - Hava Kirliliği '94 Energy Saving and Air Pollution '94 il. Çevre Şurası Second Council of Environment Doğal Gazın Alternatifleri (Duran ÖNDER) Alternatives of Natura! Gas (Duran ÖNDER) Doğal Gazlı ısıtma Sistemlerinde Kazan ve The Effect of Adaptation of Boilers and Brülör Uyumunun Yanma Üzerindeki Etkisi Burners on Combustion (Kemal BIÇAKÇI) (Kemal BIÇAKÇI) Fabrika ısıtmasında Radyant ısıtıcı Örnek Hesabı lnfrared Radiant Heating at lndustrial Plants (Bülent BOZALİ) (Bülent BOZALİ) Doğal Gaz Tesisatlarında Bakır Boru Kullanımı Use of Copper Tubing in Buildings (Timur EROL) (Timur EROL) Gaz de France' tan Haberler News from Gaz de France Genel Enerji Planlaması İçerisinde Doğal Gazın Yeri The Position of Natura! Gas in National Energy Planning (Macide ALTAŞ) (Macide ALTAŞ) Sahl. �I ve :Yazı işleri Md. Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. adına/ Founqer and l:dttot in Chlef on behalf of Tekrıik Yayıncılık.Tonrtım AŞ Süleyman BULAK Yayın Yürütme Kurulu/ Ediloılal Execuflve Board 1 ProtDr.Cafill ÔZGUR (I.T.Ü) Başkan/Presldeni, Prof.Dr. asman F..GENCELİ (i.T.Ü. Makine Fak.Öğretim üyesi), Prof.Dr.Selçuk YAHŞi (O.D.T.Ü. Öğret i m; Üyes1), Hqkarı KtJRT (ALDOO .AZSalış Md.}, Cüneyt VARDAR (EMSA GAZAŞ.}, Haldun DURUKAN (TÜRK 0EMİRDÖKÜM•T$kf1ikPazartama Md.), Duran ÖNDER. • ND.E.R Ltd.) Öme,r 8ĞUZ (AS ,DELÖNGHI Gn. Md.) Eren S. İNÖNÜ (GÖKÇE B.RÜLÖR ve tSIAŞ. Gn. t<oord.), Deniz ÜNAL (KOÇ HOLDİNG A:Ş'· Elül Proje Koord. rd.), Herman MINASYAN (A!ARKO Doğal Gaz Gr\Jp Koordinatöı()), Mustafa SELÇUK (BIMTAŞ AŞ. Gnl,Md.), Dilek ALPSAR (ALFA GAZ}, Haluk EREN' RENSAN A:Ş.) . i . . . • . Yayın Danış�a Kurulu/Edltoııaı Board �f AcMseıs . . . . ! ;Gökhcın YARDIM (BQTAŞ Doğal Gaz Grup Bşk,), Münevver YEŞiL [IGDAŞ Proje Konl,Md), lbrahlm AYATA (EGO Gaz Doilesl SOşkanı), Prof.Dr.Doğan! ı ÖZGÖR (Y.tv. MtıK!no Müh:BölüroO Bşk.}, Prof.Dr.Neşet KADIRGAN (Y.T:Ü. Müh,Fak,Rektö . r Yrct.J.. Luclo D'ANDRE . A (UN .Econ . omıc 9ommıssı9 . 0. fot EuropeJ,, l [ A . dr . lano IDDA (ITALGAS S,A.), Raymond . D:YER (BRITISH GAS•}, Meh . m . et OZ . ATA_ (Ak Enerji Elektrik), Mustafa ERHAN (Mak.Mü. h..). O . zk � n AGI . Ş (ENKA AŞ.1 fGnJvıd.Y!d,), Kıvanç . SUNMAN (TOKAR A.Ş, lş<';?el�tirrne Md,), Ahmet AKÇA�GLI:! (RAYSEL A.Ş. Gı:ı,Md,), Fahir DALDAL (GAZALA.Ş, Dogal Gaz Soıumlusu),• tO�ıız:rUR!,(YILMAZ (MEG Aft llüknettln KUÇUKÇALI (ISISAN AŞ.J, C::ııfer UNLU (YAKACIK MAKINAAŞ.), Rüştü BOZACI (DESAAŞ,), Semih ABUT [Kimya )Yüt,Müh,), Oxdemlr ÇORAK (SUPERMATIK A.Ş,J, Cengiz YU.DIZ [EMO AŞ.) YAYIN KURULU/Edltorlal• Board . Kazım ÇOMAK Genel Müdür/ General Manager ı ' EmlneŞANKOĞLU Reklam Md./Advertısemenl Mgr,, Müjde BİLGÜTAY Genel Yayın Yönetmeni / Execullve Edlfor,DilekYENİCİ Yayın Koord. / Editor i Ka. nl ÜLGER Grafik Tasarım ve Uygulama/Graphlc Design arıd Appllcatıon, Ümit. YAVUZ Dlzgi/Print ' t j r t M,.w.,.... �. ,.�>. F/yatı:40,000 n (Po,ta üerottdahi/) YÖNETİM MERKEZİ/EXECUT!VE EDITORIAL OFFICE: 'l'EKNİK YAYINCILU<, TANITIM A.Ş. ilalmumcu, Barbaros Btılvarı 131/1 O 80700 Be�iktaş / İstanbul Tel: 212· 275 83 59 Faks: 212, 288 26 14 BASKf/PRINT: Cem Ofset Yıllık abone : 250.000 n(Posta ücreti dahi/} Slngle copy prlce: Europe $3. 75 (Postago lnctuded]!Oveneas $5 (Posfage lncludedJ CDoğol Gaz Dergisinde yayınlanan yazı ve çizimlerin hor hakkı mahfuzdur. İzin alınmadan, kaynak gösteri/erek de olsa iktibas edilemez. Aıınual subscrlpflons: Europo $15/0verseos $20
iLAN SAVFALARI iNDEKSi (Alfabetik olarak sıralanmıştır) FİRMA ~---� Sayfa Konu FİRMA __ Sayfa Kor:ıu ·ALARKKO 108·109 Arka kapak Oo01l gazlı ısıtma sı stemlert ve yan orun GÖNEN 128 Hurda kazan alımı ·AKFEN 48 Mühendislı k. mOteahhfthk. mUmessd fık HACI AYVAZ 143 Metaı hOrtumıar :AKNUR 37 oooaı gaz tesi$3l malzemere(i HAYMAK 97 fıttı ngs ALPİNA 145 Oılbel yapt, lnşaat elemanları ISISAN 56·57 Sıcak sukauınıao ALURAD 146 Alumlnyum. radyatör İZOCAM 12 Yalıtım : ARASVAN 32 VanaJar İZZET YANIK 144 Tes'!sat ve ısı sanayi ·AREL 112 Gaz alarm sistemleri KORTEZ 144 Oo!)al gaı mamüll erl ve tesl,at AYGAZ 113 LPG MAKTES OC>Qal gaz brülörVe ısıtma $İSlemlerr tAYGAZ 92 Eneıjl :MAY KELEPÇE 91 Kelepçeler BATUSAN 33 KU,eseı vana MEG 116 OOOa l gaı konut ve ell(lüS1rlyel dOnOşOm BAYMAK 84 Hermetı k döküm koml>ı .MAVİLİ 101 Gaz ve yangın algı lama sistemleri BERKTEKNİK 128 Kombi jONTROL 29 Kontrol sisteml eri BİMTAŞ ÖN KAP�K İÇİ Kombi ÖNDER 100 Gaz ekipmanları, prOje, uygulama BORUSAN 44 Çelık boru ' öNKA 134 Sıvı ya�t ve do§algaz kaıao�n · BOSSWHITE 133 Oo!)al g,ı blr�ştfrme maıı. ÖZKÖSEOĞLU 89 Do!)al gaı kazanı ,brOI Orii :BÜROMEKANİKER 96 Konutve �nal t/pl regO�Jör ' PORAŞ 128 LPG ve doQal gazmusluk vanaları ;BİLGİ ELEKTRONİK 105 Yanaın alarm ve güvenhk slst. ODE 36 lzoıasyon mail. mUhendishk i ÇUKUROVA 52·53 Radyan! ıs ı tma sisıemı ert RAYSEL 17 EndOstrı)'el sıvı, oa.z brüfôrletf : DEMİRDÖKÜM 72-73 DoOal oazbısıtma s!stemıerl ROTEK 91 DoO,llgaı baca •isteml eri : oENKO 45 Brôlör SELNİKEL 124·125 Ooi}a 1 gaia dOnüşOm * ıs ı tma klima ci h. ECS 134 oooa,ıgaz Kazan. imalat, montaj SARKO 144 oooaı gaz boru fzoı asyon m:ılz 1 ECE 128 Mühendlshk hi?metıerl, mUşavjrl ı k : SHRAMA 77 Kaçak gaz dedektôro· EKSAN 145 0$1 gaz boru baOtantı macunu SÜPERMATİK 133 Do0,11 gazJı ısrtma slsıemıerı EGE YILDIZ 121 Tesisat boruları STS 85 Tesı saı armau.ırıerJ EMSA 120 Kazanlar, jenaratötler ŞİMKA 135 Doo,ı gaz baca slsleml erl , EMOGAZ 80 Miıhendlshk, gaz clhaztarı TEKNİK YAYINCILIK 15·18·19·23 Enerji ve dc,Oal gaz sempozyumları : ENELSAN 16 Gaz öiçüm cihazlaı:t TİTAŞ 76 DC>Oal g.az kaçak alarm slstemlea : ENERSİSTEM 117 Radyant ısıtm:ı, bacagazı anal1Zôr • TRAKYA DÖKÜM 88 F ı ltlngs ! ENKO 104 Termosıatlk vafla TTG 69 Do!)algaı taahhüt pazanama . ERENSAN 138·139 Kombi UNİMAK 68 Baca sistemleri ; FORM 81 D<$1 oaz baca -slstemleri URGANCILAR 112 İnşaat malzemeterl ! FERROLİ 64-65 OoQal gazlı ısıtma sl.stemler'ı VALF SANAYİİ 1·K. ÖN KAPAK iÇi DQOalgazsayaçı an, tesisat maızemeıeri .GAZTEKNİK 49 00031 oaz endüslrlyeı ı sı slstemıeı1 VAİLLANT 13·28 ısıtma ve sı cak su kontrotcıhaz!arı GAZAL 142 OoO,lt gaz, LPG ölçüm citıaıı WİLO 40 Pompalar. depolar, fıUreıer ı GENÇAY 144 DO\lal gaı tesisat �ıemanıaı,. uygu�ma YAKACIK MAKİNA ARKA KAPAK IÇi Denge ptsto �tu vana : GÖKÇE Brül ör
GÖKCE I CUENOD DOĞAL GAZ BRÜLÖRLERİ Doğal gaıda Türk-Fransız teknik işbirliği... Hizmette süreklilik 30 .Yıllık kuruluş güvencesi GÖKÇE -aır:nı •r GÖKÇE ,cqı G:aı•r GÖKÇE m9'fftiiı•r • brülörleri elconomilctir, • bnilörleri emniyetlidir, • geniJ bir servis teJlcilatına randımanı yülaelctir. lcullanımı kolaydır. sahiptir, brülörlerin bakımı garantilidir. MAKİNA TESİSAT ve TİCARET A.Ş. Necatibey Cad. No. /8 Karaköy-İSTANBUL P.K. 837 Karaköy-Fax: 0-212-243 37 82 Tel.· 0-2 12-252 44 00 (5 Hat) imalat GÖKÇE BRÜLÖR ve iSi SANAYİ TİCARET A.Ş. Davutpaşa Cad. Serçekale Sok. No. 1 1 Topkapı-/STAN8UL Tel.· 0-212-567 20 07-567 20 13
De Dietrich Doğal gazda Türk-Fransız teknik-işbirliği De Dlelrich ,$, En az yakıt en yüksek randıman en garantili ısınma ! De Dietrich ◊ • % 93 Verim e• Küçük boyut 35 Yıl minimum ömür MAKİNA TESİSAT ve TİCARET A.Ş. Necacibey Cad. No. /8 Karaköy-İSTANBUL P.K. 837 Karaköy- Fax: 0-212-243 37 82 Tel: 0-2 T 2-252 44 00 (S Hat) De Dietrich ◊ De Dietrich ◊ • 28.000 kcal/h'ten 1.400.000 kcal/h'e kadar değişen kapasite • Low NOx • Çift izolasyon • Elektronik panel • Güçlü servis Fransız teknolojisi ile 30 yıllık kuruluş güvencesi • Komple fabrika dönüşümü • Yurt çapında bayii teşkilatı • Komple apartman dönüşümü • Her türlü hizmette süreklilik • Türkiye'de ki en geniş referans • Tüm ürünlerimiz TSE belgelidir.
KÜÇÜK VE GEÇİCİ BİR KRİZİN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ Geçtiğimiz Mart ayının ortalarında Türkiyemiz'de, doğal gazda bir mini kriz yaşandı. Bu kriz şüphesiz memleketimizde yaşanan ilk kriz değildi. Hele 1970'li yıllarda yaşanan yakıt krizi gözöni.ine alındığı takdirde, buna kriz demek dahi mümkün değildir; zira özellikle konut ısıtmasında herhangi bir kesinti olmadığı ve medyayı rakip ermeyen abonelerin olaydan haberdar bulunmadıkları gibi, sanayide kullanılan gazın kesilmesi de yalnızca birkaç gün mertebesinde kalmıştır. Memleketimizde, doğal gazın sağlanmasından, politikasından ve ana dağıtımından sorumlu olan kuruluş yani BOTAŞ, krizin tamamen atlatıldığını, normal gaz akımının sağlandığını ve ileriye dönük projelerin yürütülmekte olduğunu beyan etmiştir. Hal böyleikenpotansiyel aboneler bu olaydan tedirginlikduymuşvesektördeki faaliyetler hissedilir derecedeetkilenmiştir. Bu arada, özellikle İstanbul ve Ankara'da ilgili kitle bu olaydan üzüntü duyarken ve doğal gaz sektörü bu erkinin yaralarını sarmaya çalışırken, bir alternatifsektörün elemanlarının el çırpması da mümkündür. Hatta karamsar bir kesimin ve kuşkulu potansiyel kullanıcıların "yahu biz zaten demiştik, bu işe pek güvenilmez" dediklerini duyar gibi oluyorum. Acaba gerçekten kuşkuya gerek var mıdır; yok mudur? Bunun bugünkü verilerle açıklığa kavuşturulmasında ve bir durum değerlendirmesi yapılmasında sonsuz yararlar vardır. Önce bir noktaya açıklık getirelim; Avrupa'nın ti.im büyük şehirlerinde olduğu gibi Ti.irkiye'de de büyük şehirlerde hava kirliliğinin önlenmesindevazgeçilmez birinciçaredoğalgazdır. Türkşehirlisinin remizvemedeni biryakıtalayıkolmadığını kimse düşünemez. Kötüyakılmışbirkömüryadaakaryakıtın aşikarkörü görüntüsü, bununolasıetkilerini hemenvurgular; ancakkaradumanemisyonu olmadan da bu ve benzeri yakıtlar sağlık açısından tehlikeli olabilmektedir. Havada uçuşan partiküllerin yarattığı felaketin anılardan hiç silinmeyecek olan örneği 1952 yılının Aralık ayında Londra'da yaşanan faciadır. Bu olayda, bir gecede onlarca insan hava kirliliğinden yaşamlarını yitirmiş, yüzlercesi ise hastahanelik olmuştu. Memleketimizde hava kirliliğinin etkileri üzerinde çok az çalışma yapılmaktadır; ancak son olarak İngiltere ve Birleşik Amerika'da yapılan çalışmaların sonuçları hava kirliliğinin görünmeyen etkilerini vurgulamak açısından çok çarpıcıdır. Bu çalışmalaragöre PM10 olarak tanınan, 10 mikrometre çaptan küçük parçacıkların havadaki konsantrasyonları metreküpte 10 mikrogramı geçince, yıllık ölüm sayısında %1 artma olmaktadır. Amerikan Çevre Koruma Ajansı'ndan Joel SCHWARTZ'.ın yaptığı istatiksel analizlere göre, yukarıdaki esas içinde, bir yılda hava kirliliğine bağlanabilen ölüm vakası sayısı Birleşik Amerika'da 60 bin, İngiltere'de ise 106 bin mertebesindedir. Tabii olarak bu örnek görünmeyen çok küçük parçacıkların marifetlerini göstermekte ve sigara dumanında olduğu gibi, PM10 insanları yavaş yavaş öldürmektedir. Görünen ve doğrudan nefes almayı güçleştiren yanma ürünü baca gazlarının bu durumu vahimleştireceği ve ölümleri hızlandıracağı ise açık bir gerçektir. Temizlik açısından fosil yakıtlar arasında hiç rakibi bulunmayan doğal gazın güvenirliği konusu daima gündeme getirilmiştir. -Teknolojinin titizlikle uygulandığı, bilinçsizve cahilce hatalar yapılmadığı sürece doğal gaz içinçalışma, yakmavekullanmaemniyeti bakımından hiçbir problemin olamadığı bugün artıktamamenkabul edilmiş birgerçektir. O halde burada üzerinde durulacak konu, yakıtın sürekli akımının sağlanması bakımından güvenirlik sorunudur. Acaba doğal gazın devamlılığı yüzde yüz garanti altında mıdır' Nasıl ki dünyada hiçbir sistemin ya da işletmenin çalışması yüzde yüz garantili olamıyorsa, doğal gazda da durum böyledir. Diğer sistemlerde güvenirliği artırmak için nasıl özel emniyet tertipleri eli.işi.ini.ili.ip uygulanıyorsa, doğal gazda da benzer önlemler alınmaktadır. Sürekli gaz sağlama güvenirliğinin artırılması için kaynak çeşitlendirmesi ve gazı büyük ölçüde depolama yollarına gidilmektedir. Yurdumuzda da doğal gazlı yaşamın gündeme geldiği ilk günden beri bu yönde çabalar sürdürülmüş; projeler yapılmış ve adımlar atılmıştır. Acaba bugün bu konuda nereye kadar ve nasıl gelinmiştir? Kullandığımız doğal gazın ana kaynağı olan Sovyetler Birliği'nin otoriter yapısı içinde Rusya ile yapılan anlaşma, ilk yıllarda güvenirliğini tam olarak korumuştur. Zaten harp hali ayrık tutulduğu takdirde, iki tarafın karşılıklı çıkarına dayanan iş birliğinin aksaması için hiçbir neden yoktu. Tabii o tarihlerde kimse Sovyetler Birliği'nin dağılacağını ve gaz hattının geçtiği cumhuriyetler arasında bazı anlaşmazlıklar doğabileceğini düşünemezdi ; ancak yine de doğal gazın süreklilik em niyetini sağlamak ve geçici kısıntılar ya da yetersiz beslemeleri karşılamak için, yıllık 6 milyar m3 tüketim için üçte bir depolama kapasitesinde bir LNG (Liquid Natura! Gaz), Türkçe olarnk SDG (Sıvı Doğal Gaz), istasyonu planlanmış ve Marmara Ereğlisi'nde inşaatı için teşebbüse geçilmiştir. Doğal gazlı yaşamın ilkgünlerindeproblem dahaziyadedoğalgazıtanıtmak,gazamüşteri bulmak ve gazısatmak şeklinde idi. Buna rağmen ileriye dönük alternatif kaynak arama çalışmaları si.irdi.iri.ilmi.işti.ir. Seçenekler arasında olan İran gazı siyasal açıdan pek güvenilir gözükmemesine rağmen, İran makamlarıyla müzakerelere girilmiştir. Diğer taraftan o zamanlar heni.iz işletmeye açılmamış olan Karar doğal gazı için de bu ülke ile temasa geçilmiştir; ancak bu ülke daha sonra gazını sıvı halde ihraç etme kararı verdiğinden, kuru gaz ithali bakımından bu girişim sonuç vermemiştir. Diğer bir olanak bugün de gündemde olan Türkmenistan doğal gazıdır. Türkiye üzerinden Avrupa'yı da besleyecek bir boru hattı ile gaz temini üzerinde durulmu � nır. Bu yolda başlatılan girişimler halen devam etmektedir; ancak oldukça büyük bir yatırım isteyen bu proje için finansman ve uluslararası iş birliği güçlükleri gözöniine alındığı takdirde, bu kaynaktan çok kısa vadede faydalanılamayacağı görülmektedir. Üçüncü olanak Cezayir'den sıvı doğal gaz ithali idi. Zamanın sorumlulurı bu iş üzerinde önemle durmuşlar ve bugün geçerli olan bağlantı yapılmıştır. Yapılan anlaşma Türkiye açısından oldukça avantajlı olup, yıllık 2 milyar m3 sıvılaştırılmış gazın Cezayir tarafından SDG istasyonuna teslimini ve ücretinin mal ve hizmet karşılığı ödenmesini öngörmektedir. Şimdi son duruma bir göz atalım; Rusya ile yapılan ilk anlaşma yıllık 6 milyar m3 gazsağlanmasını öngörüyorve bir taahhüt içermemek
kaydıyla durum müsait olduğu zaman 2 milyar'lık ek artışın yapılabileceğinden söz ediliyordu. Son resmi açıklamalara göre yapılan temaslar neticesinde 2 milyar'lık ek artışın kesin protokola bağlandığı anlaşılmaktadır. Bu arada gazın devamlılığı hakkında ilgili Rus kuruluşu tarafından teminat verilirken, Türk tarafı da % 15'lik bir fiyat artışını kabul etmiş bulunmaktadır. Bu durumda Türkiye'ye boru hattı ile gelen gaz miktarı yılda 8 milyar m3'e çıkacaktır. SDG istasyonuna gelince, tüm gecikmelere rağmen geçtiğimiz ay yapılan bir törenle bu tesisin de bitirildiği açıklanmıştır. İstasyon halen Cezayir'den doğal gazın getirilerekişletmeyeaçılması aşamasındadır. İlgililerin açıklamasına göre bir-iki ay içinde bu depolama istasyonu çalışmaya başlayacak ve önümüzdeki kış tam kapasiteye çıkacaktır. İstanbul, Ankara ve Bursa'nın önümüzdeki yıl, tüm gelişmeler gözönüne alınmak şartıyla, ısırma amaçlı yıllık gaz tüketiminin 1,5 milyar m3'ü geçmesi hiçbir surette mümkün görünmemektedir. Buna göre Rusya'dan gelen doğal gazın en kötü ve karamsar olasılıkla bir kış boyu kesilmesi halinde dahi SDG istasyonunda depolanan Cezayir orijinli sıvı doğal gazın mevcut açığı kapatacağı ve bina ısıtmalarının kesintiden etkilenmeyeceği açıkça görülmektedir. Sanayi sektörünün ihtiyacına gelince, Türkiyenin yıllık tüketimi bugün 6 milyar m3'ün altındadır. Yukarıda sözü edilen son anl aşma gözönüne alındığı takdirde Türkiye için temin edilen gaz miktarı, Cezayir sıvı doğal gazı hariç, yıllık 8 milyar m3'e erişmiştir. Buna göre normal şarrlarda herhangi bir sıkıntı beklememek gerekir. Buna rağmen yeni ve büyük sanayi tesisleri ile ilgili abone kaydında temkinli davranmak gerekir. Özellikle yeni şehirlere ya da merkezlere hat çekilmesinin ancak yeni kaynakların bulunması ve gazın fiili olarak temininden sonraya bırakılması gereklidir. Kaynak çeşirlendirilmesinde Türkmenistan doğal gazı üzerinde ısrarla durulmalı veAvrupa'yı besleyecek yeni hattınTürkiye'dengeçirilmesininsağlanması içinözelçabasarfedilmelidir. Bu suretle tekkuru gaz kaynağına bağımlılıktan kurtulunacağı gibi, temiz yakıtın diğer şehirlere yayılmasına da olanak sağlanabilecektir. Buna paralel olarak statik depolama için yapılan etütler hızlandırılmalı ve ikinci SDG istasyonunun yeri saptanarak, bir taraftan tesis kurulurken, yeni ithalat bağlantıları yapılmalıdır. Fiyat sorununa gelince, geçtiğimiz kış mevsimine kadar konut ısıtmasında doğal gaz en ucuz yakıt özelliğini korumakta idi; ancak hükümecin, doların paritesinin değişimini sun'i olarak akaryakıt fiyatlarına akseccirmeme politikası, fuel-oil'u son aylarda en ucuz yakıt koltuğuna oturtmuştur. Dolar eş değerinin petrol fiyatlarına yansıtılması ile bu durumun değişmesi beklenmektedir. Dengeler oluştuktan sonra fiyat açısından karşılaştırma büyük bir olasılıkla eskiden olduğu gibi linyit ile doğal gaz arasında olacaktır. Bugüne kadar, dergimizin son sayısından da izleneceği gibi, doğal gazdaimaavantajlı olmuştur. Rusya ile yapılan son anlaşma gereği olan ithal doğal gazın fiyat artışının da abonelere yansıtılacağı varsayılarak bir an için doğal gazın linyite göre daha pahalı duruma geçtiğini düşünsek bile, kanaatimizce doğal gaz yine de şehir içi ısırma ihtiyaçları için daima avantajlı ve uygun yakıt karakterini koruyacaktır. Zira remiz havanın bedeli, doğal gaz aleyhine oluşabilecek küçük bir farkı daima kapayacaktır. Ne gariptir ki ülkemizde nüfus yoğunluğunun çok az olduğu bir bölgede, büyük bir yatırımla gerçekleştirilmiş olan ve emisyonu kontrol edilebilen bir santral, çevresel gerekçe ile durdurulabiliyor. Buna karşılık, Türkiye'nin en büyük ve yoğun şehri olan İstanbul'da konut ve resmi binaların hiçbir emisyon kontrolü olmayan kalorifer tesislerinde, düşük kaliteli linyit yakımına ve kış aylarında kirli hava limitlerinin sorumsuz bir şekilde aşılmasına izin verilebiliyor. Ankara şehri doğal gaz sayesinde hava kirliliği ile mücadele açısından büyük gelişme sağlamış ve tehlikeli bölgeden uzaklaşmışcır. Bu durumu açıkça görerek gerekli önlemlerin doğal gazın gittiği diğer şehirlerde gecikmeden gerekli önlemler alınmalıdır. Kanaatimce politikaolarak, büyük şehirlerde kirli yakıdarın yakılmasının önlenmesi esası benimsenmeli vegerekirse halk sağlığının bedeli olarak temiz yakıra sübvansiyon yapılmalıdır. Gelecekte bu politikanın kaçınılmaz olduğunun anlaşılacağına inanmaktayım. Sağlıklı ve temiz havalı bir atmosfere kavuşmamız dileği ile. Prof. Dr. Cahit ÖZGÜR The micro crisis that has been experienced lately in natttral gas sııpply hasprodttced a /ot ofconfıısion and also some relııctance on the potential consıımers. As a result, it has substantially and negatively affected the market. This article discttSses the past andfiıtııre ofthe natttral gas in the coımtry considering the trııths and the conseqııences. lt is conclııded that there is no evidence what so ever to be worriedfor the natttralgas consıımers, speciallyfor those who ttSe the gasfor heatingpıırpose. Environmentfriendly natııralgas remains the best choice among thefossilfııels which might be ttSed in domestic heating. Prof. Dr. Cahit ÖZGÜR
Doğalgaza tam uyum... Kazanları, kat kaloriferleri ve brülörleriyle •• verimli, Ankara'da bugün, binlerce konut ve işyeri, Süpermat doğalgaz sistemleriyle ısınıyor... Süpermatik, 46.000 3.000.000 kcal/h arası kalori veren doğalgaz kazanla villalardan, 385 daireli sitelere kadar kullanılabilen Çift Metal kat kaloriferleri, sürekli sıcak su veren eluvar tipi kombi cihazları ve 50 seçenek sunan cloğalgaz brülörleriyle Ankaralıların, İstanbulluların, Bursalıların. . . Tü Türkiye'nin hizmetinde. Konutunuzdan işyerinize, endüstriyel kuruluşunuza... Tepeden tırnağa, en verimli, t güvenli, en ekonomik doğalgaz çözümleri Si.ipermatik'te. • • ı · Süpermatik doğalgaz cihazları, dünyanın en ün g u Ve n 1 � urult '. şlarının güvenlik � istemleri � le donatılmıştır. 1 }. , ucretsız bakım garantısı, servıs ve yedek par< güvencesiyle sunulmaktadır. cok ekonomik. # Süpermatik, 7x24 (7 gün-24 saat) Hızır Acil Servisiyle ve yetkin servis elemanlarıyla da her zamar. hizmette... Hızır Acil Servis çağrı numaraları: (133) (512) 257 72 73 - 258 08 65 Süpermatik bir PAS/NER kuruluşudur.
Doğalgazda sistematik. ":t' •;ııııı"':' : • •••• L� ,.,e:r:ı ı :.,ı.: \ -- ,., ..... 1 • ■ rr.ısüPERMATiK® l ■11 Bilinçli Seçim" Genel Müdürlük: Necatibey Cad. 68 Karaköy-İstanbul Tel: (212) 252 98 46 (PBX) Faks : (212) 244 94 13 Bölge Müdürlüğü: Hoşdere Cad. 60/2 Y.Ayrancı-Ankara Tel : (312) 468 1 5 73 - 427 55 35-36 Faks : (312) 427 8 2 26
Doğal gazın kısıntıya uğradığı ve konuyla ilgili basında çok değişik haberlerin yayınlandığı şu günlerde olayın gerçek boyutlarını siz okuyucularımıza duyurmak istedik. Konuyla ilgili olarak BO'tAŞ Genel Müdürü Sayın Hayrettin UZUN ile görüştük. Theshort-term interruption ofRussian LNG, together with the alarming headlines and different evaluations ofthe newspapers, has caused doubls in the natura! gas sector. Being the only periodical of the sector, we've talked with the General Director of BOTAŞ, Mr. Hayrettin UZUN, in orderto clarify the subject and inform our readers. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Rıısya'dan Türkiye'ye gelmekte olan doğal gaz, Rıısya ile Ukrayna arasındaki doğal gaz idemelerine ilişkin anlaşmazlıklar dolayısıyla kısıntıya ıığramıştır. Tiirkiye'ye gelmekte olan gazın günlük veya saatlik geçişi, söz konttsıt kısıntı nedeniyle ne kadar dujmujtür? Bir başka deyişle, kısıntıdan önce ve sonraki günliik veya saatlik gaz geçişleri kaç m3 olarak belirlenmiştir? H. UZUN: Türkiye'nin normal koşullarda gaz ithiyacı 19 milyon m3/gün'dür. Bu da yaklaşık 800 bin m3/saat çekişe tekabül etmektedir. Kesintinin Türkiye'yi etkilediği gün, 10.03.1994, Perşembe'dir. Aynı gün gaz akışı akşam saatlerinde sıfır olmuştur. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Gaz kısıntısından sonra basınçta bir dujme söz konttsıı olmıış mttdıır? Gazın olması gereken basıncı ile, kesintiden sonra tespit edilen basıncı ne kadardır? H. UZUN: Basınç kısıntıdan sonra düşmüştür. Gazın olması gereken basınç 50.0 barcivarı olup, kısıntıdan sonra 38.5 bar seviyesine kadar düşmüştür. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Rttsya'dan gelmekte olan doğal gazın kısıntıya uğramasından sonra, Türkiye'deki doğal gaz arzında bazı kesintiler meydana gelmiştir. Kullanıcı ve tüketiciler itibarıyla, gaz kesintisinde, gübre sektö·ru; kesintili tarifeyle gaz kullanan sanayi mujterileri, kesintisiz tarifeylegaz kullanansanayimüşterileri ve son olarak da domestik kullanım sıralaması gözetilecek midir? H. UZUN: Gaz sistemi arz-talep dengelemesinde, öncelikle kesintili elektrik sektörü ve kesintili sanayi sektörü talepleri devre dışı DO�AL GAZ DERGiSi SAYI . 31 10 Hayrettin UZUN bırakılarak, arz ve talebin dengelemesine çalışılmaktadır. Herhangi bir umulmayan durumda ve yukarıda belirttiğim önlemlere rağmen sorunun çözümlenmemesi halinde, öncelikle gübre sektörüne yapılan gaz arzı azaltılmakta; sorun çözülene dek bu işlem, kesintisiz sanayi müşterilerinin gaz arzının azaltılması, gübre ve elektrik sektörü gaz arzının minimuma indirilmesi veya kesilmesi, sanayi sektör gaz arzının durdurulması şeklindeki işlemlerin uygulanması ile takip edilerek, konut sektörüne yapılan arzın kesilmemesine çalışılmaktadır. En son yaşanan krizde de bu işlem sırasına riayet edilmiştir. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Rıısy� ile Ukrayna arasında, 3 ay kadar ö'nce meydana gelen ve doğal gaz bedelinin ödenmesine ilişkin ilk anlaşmazlıklar bilinmekteyken, Türkiye'nin Rusya ve Ukrayna ile temaslarını sürdürerek doğal gaz geçişlerinin aksatılmamasının sağlanması , ve bugün karşı karşıya kaldığımız krizin ö'nlenmesi mümkün değil miydi? H. UZUN: Mart 1994 ayı başlarında Rus ilgili şirketi Gazexport resmi olarak BOTAŞ'a bir yazı ile
Ukrayna'nın diplomatik ve ticari kanallardan uyarılmasını talep ermiştir. Bu çerçevede üst makamlarla ve diplomatik kanallardan gerekli girişimlerde bulunulmuştur. 'DOĞAL GAZ DERGİSİ: Bııgün krizin tam anlamıyla atlatıldığını ve anlaJmalar çerçevesinde Türkiye'ye sağlanması gereken gaz geçiJinin sağlandığını söylemek mümkün mudür? H. UZUN: Bugün için kriz tamamıyla atlatılmış durumda olup, sağlanan gaz arzı programlara uygun seyretmektedir. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Halen doğal gazı kesilmiJ bıılıınan sanayi mitjterileri var mıdır? Varsa, bıı firmalar hangileridir ve ne kadar süreyle 1994yılı satış programımız içinde sanayi ve konut sektörü tüketimleri 2.4 milyar ni3 olarakyer almış olup, 199Syılındaki satışlarımız içinde bu sektörlerin tüketimlerinin 3.2 milyar ni3 olacağı tahmin edilmektedir. Bu miktarların tamamı me vcutanlaşmalarla kolayl ıkla karşılanabilmektedir. gazsız kalacaklardır? H. UZUN: Şu anda gazı kesilmiş durumda olan sanayi müşterisi bulunmamaktadır. DOĞAL GAZ DERGİSİ: AnlaJmalarçerçevesinde, 1 994 ve 1 995 yıllarında Tiirkiye'deki evsel ve sanayi kullanımı için sağlanması gereken gaz miktarı nedir? Mevcııt anlaJmalar, LNG ve gaz olarak, bıt miktarın ne kadarlık bir kısmını karplamaktadır? H. UZUN: 1994 yılı satış programımız içinde sanayi ve konut sektörü tüketimleri 2.4 milyar m3 olarak yer almış olup, 1 995 yılındaki satışlarımız içinde bu sektörlerin tüketimlerinin 3.2 milyar m3 olacağı tahmin edilmektedir. Bu miktarların tamamı mevcut anlaşmalarla kolaylıkla karşılanabilmektedir. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Marmara Ereğlisi LNG Terminali'nin yıllık depolama kapasitesinin 2 milyar m3 oldıığıı ve bıı miktarın İstanbul, Ankara ve Bursa evsel kullanım gereksiniminin yaklapk 2 katı oldıığıı bilinmektedir. Bıına rağmen terminalin devreyegirmesi neden gecikmipir? Terminalde tam kapasite ile depolamaya ne zaman baJ/anacaktır? H. UZUN: LNG terminalimizin yıllık kapasitesi 2 milyar m3 olup, bu kapasiteyi daha da artırmak mümkündür. Sistemimizin depolama ihtiyacı, konut sektörü tüketimlerinin artışına paralel olarak gündeme gelen veya gelecek olan bir ihtiyaçtır. Konut sektörü ise, İstanbul şehrinin özellikle içinde bulunduğumuz yıl itibarıyla artış gösteren tüketimle devreye girmesiyle henüz oo(.AL GAZ DERGiSi SAYI. 31 11 Bugün için kriz tamamıyla atlatılmış durumda olup, sağlanan gaz arzı programlara uygun seyretmektedir. Şu anda gazı kesilmiş durumda olan sanayi müşterisi bulunmamaktadır. yeni yeni ağırlığı artan bir sektör durumuna girmiştir. 85 bin m3'lük 3 adet depolama tankının bulunduğu LNG terminalimiz önümüzdeki ay devreye alınacak olup, terminalimizin önümüzdeki yıl tam olarak devrede olması planlanmıştır. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Marmara Bötgesi'nde ikinci bir LNG terminalinin kıırıılması s/J'z konusıı mııdıır? H. UZUN: Ülkemizin artan doğal gaz talebini karşılamak üzere ikinci LNG ithal terminali ile ilgili fizibilite çalışmaları 1991 yılında başlatılmıştır. Çalışmada terminal kapasitesine ilişkin değişik alternatifler incelenmiş olup, fizibilite çalışmaları 1 993 yılı içinde tamamlanmıştır. Marmara Bölgesi dışında Aliağa veya İskenderun'da yapılması planlanan terminalin temel mühendislik çalışması karar aşamasındadır. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Meveıtt anla1malar çerçevesinde Türkiye'de
Yüksek sıcaklıkların • •• •• ızolasyonunda TA$YUNU Akıllı yatırım I İs zi iol ec aü rıent t'iığn i üfl kaeJmyi züinn üe nSgaenl iaş myi iş Şt eiklntoel os ii i, L r e a v ,y h ü a n sı ü , r S a a , n y a ü y n i ü lDnö,lac ıante L reav,hyaüsnı üv , e 1000° ların izCol'aasykaodn uargseı creakkelınkch ee vr aype rvdeer i iyhot iry. aSçal an raı ny ı iz a z tı e s a ı s t n i m s l l a a e r r d cin i a h d , a e f z , ı r ı b ın ü a , r c e e a t g i m z v i e o n zd k a e v , e d ba o ş ğ a a r / ı g y a la z k b u a ll c a a n l ı a lı r y ın o d r. a fm aü kJeymümneül , i zdoülnays ay no ınn e n malzemesidir. �Koç IZOCAM TaJyünü Türk Standartları Enstitüsü Kalite Belgesine sahiptir. d s • a e S ğ a g la n ü a r v . y e • i n d S l e i a , v n ke a u y dll i a a t n e hı a s l i a s i ln y e i r e i bn n i e d r r ei ç i d a ıs e l ı ı n t ş ı m c % ıa a 8 o y r g 0 ta ıt lm a t r ı a y s çe a a v r r a r r e t u ı s r i f . n •Konutlarda ve ticari yapılarda üstün konfor sağlar. •kİazl iot ecsai mT S Erkaa,l iyt eübneül g' en lüen • rr i f ı y m a le d J ı k y r. a ü Mn n ıt ü l ü a k , n e m a m k m ış ıl t e l ı ı r l . b i zi royl aast ı yt aosnaur rnu fkua zi l ae nkdeı rnddıiğyı aetnı reı mr i iı nfıaaJmyoürnti üed' neürn. kulla n ı m Mk oel ar kyel ızk ll earriımi çi zi nd eDna bn iı şl gmi a alınız. İZOCANi T A S Y Ü N Ü AYRINTILI BiLGi iÇiN AŞAĞIDAKI DANIŞMA MERKEZLERiMiZi ARAYINIZ; ■ MERKEZ {212) 275 72 22 (8 hat) ■ ISTANBUL {2121 274 47 65 (3 hat) ■ ANKARA (312) 418 66 67-418 30 32 ■ IZMIR (232) 484 57 85 - 484 31 78 ■ ADANA (3221 352 29 80 ■ BURSA (224) 253 95 35 ■ ELAZI� {424) 218 66 00 ■ ANTALYA {242) 242 39 84 ■ ERZURUM (442) 218 38 21 ■ SAMSUN (362) 432 63 51
Vaillant %1 DO Türkiye'de e TERMOKOMPAKT Kombi ile ısınırken sıcak su da kullanın • Güvenilirlik, sessizlik ve ekonomikliğin keyfini yaşayın • Üstün Alman servis ve yedek parça güvencesiyle tanışın Doğalgaz duvar tipi kat kaloriferleri, Kombi cihazları Doğalgazlı dökme dilimli kazanlar Şofbenler, elektrikli ve gazlı termosifonlar Doğalgaz sobaları Elektrik!i ısıtıcılar Termostatik radyatör vanaları Oda termostatları Otomatik kontrol cihazları Vaillant lsı San. _ve Tic. Ltd. Şti . Şemsettin Günaltay Cd. No. 209 81080 Erenköy-İstanbul Tel : 0-216- 302 02 24 / 7 hat Fax : 0-216- 302 02 31 Ankara Bölge Müdürlüğü Köroğlu Cd. No. 83 06700 Gaziosmanpaşa-Ankara Tel : 0-312- 446 85 47 / 5 hat Fax : 0-312-446 85 52 \�J �-fi ,. . ·ıı t V�t waı an ısıtma, sıcak su ve kontrol cihazlarında LİDER
herhangi birciddi krizin yaşanmayacağı doğrultıısıında tüketici ve kttllanıcıların aydınlatılması düşünülmekte midir? H. UZUN: Gaz arzında yaşanan kriz sebebiyle özellikle kriz esnasında basına gerekli açıklamalarda bulunulmuş ve bu esnada mevcut gaz sistemi ve krizin çözümüne ilişkin bilgiler de verilmiştir. Bu açıklamalar medya kanalıyla halkımıza ulaştırılmıştır. Gaz sistemimizle ilgili olarak yaşanan gelişmeler hakkında da kamuoyunun bilgilendirilmesi ne edilecektir. DOĞAL GAZ devam DERGİSİ: Türkmenistan, Kazakistan ve Azerbaycan' dan doğal gaz teminini sağlayacak bortt hattı proje ve kredi çalışmaları ile ilgili somıtt gelişmeler var mıdır? H. UZUN: Türkmenisran'dan gaz teminine ilişkin görüşmeler devam ermekte olup, bu meyanda 1993 Ekim ayında Türkmen gaz yetkilileri ile bir protokol imzalanmıştır. Bilahare Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Veysel ATASOY başkanlığında bir heyetimiz Aralık ayı içinde Türkmenistan'a gitmiş ve bu ziyaret esnasında imzalanan protokolde Türkmen gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya nakli konusunun yanı sıra, Türkiye'nin 1995 yılında 2 milyar m3 ile başlayarak 2000 yılında 15 milyar m3'e ulaşan miktarda Türkmen gazı alması hususları da yer almıştır. Nisan 1 994 başında da Sayın Veysel İGDAŞ'TAN AÇll<LAMA: ATASOY başkanlığında bir heyetimiz Türkmenistan'ı ziyaret edecekveprojeye ilişkingörüşmelere devam edilecektir. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Yine alternatif olarak düşünülen Katar İskenderttn doğal gaz borıı hattı projesiyle ilgili bir gelişme sb'z konııstt mııdttr? H. UZUN: Katar'dan LNG alımına ilişkin görüşmeler sürmekte olup, bu hususta karşılıklı yapılan ziyaretlerde konu ele alınarak şartlar hakkında görüşmelere devam edilmektedir. DOĞAL GAZ DERGİSİ: Teşekkür ederiz Sayın UZUN. GAZ ŞEBEKESİNDE TEHLİKE SÖZ KONUSU DEĞİL istanbul's Gas Allocation Network is Safe 11 Mart 1994 tarihinde t GDAŞ GenelMüdürlüğü'nden yapılan açıklama şöyledir: Rusya ve Ukrayna arasındaki anlaşmazlığın sürmesi sonucu 10.03.1994 tarihinden bu yana Tückiye doğal gaz şebekesinegazarzı sağlaoaman;ıaktad1r.Sistemdeki kısıtlamalacın devam1 olarakBOTAŞ'ın talebiüzecineİstanbul'da da sanayi müşterilerimize bildirimde bulunulmuş ve gazları kesilmeye başlanmışcır. Evsel kullanım için henüz bir kesilme söz konusu değildir; ancak şebekede bulunan gaz kullanılmaktadır. Bu nedenle ısınma amaçlı gaz çeken aboneletimizden kullammlaunı en aza indirmeleri istenmektedir. Gaz k�Ilanımı.nın şebekede tehlike doğuracağı ve patlamalara neden olacağı şeklinde basında yer alan haberler; şebekemiz için geçerli değildir. Şebekemizin gerek ana çelik borularmda, gerekse polietilen dağıtım hatlarındaki basınçlar, regülatörlerin set edilmiş basınçlarının altına düştüğünde regülatörler otomatikman kapanmış ve gaz kullanımı engellenmiş olacaktır. Açıklandığı şekilde şebekede negatif basıncın oluşması ve bu nedenle sisteme hava girmesi tehlikesi söz konusu değildir. DO�AL GAZ DERGiSİ SAYI. 31 14
21. YÜZYILDA BÜTÜN YÖNLERİYLE ENERJİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ Birleşmiş Milletler, Avrupa Ekonomi Komisyonu Enerji Komitesi 1 1Energy Efficiency 200011 Projesi Çerçevesinde Uluslararası Sempozyum 28-30 Nisan 1994 İTÜ MAÇKA KAMPÜSÜ İSTANBUL 15 ÜLKEDEN •TÜRKİYE •AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ •İNGİLTERE •FRANSA •İTALYA •FİNLANDİYA •HOLLANDA •DANİMARKA 110 Bildiri •AZERBAYCAN •UKRAYNA •MACARİSTAN •ROMANYA •ÇEK CUMHURİYETİ •SLOVAKYA •MOLDOVA 1 =-,= w•-- • •-•w, w, •w=~- ;R�:;j , ;; Y � N ���;;;f; • =•• w =••• �•-•--=~---- "=••••••••ws-••'•' ••• -7 ı Prof. Dr. Cahit ÖZGÜR, İTÜ.· Bülent GADA, T.C Enerji ve Tabii Kaynalılar Bakanlığı- Mustafa YILDIRIM, T.C. Çevre Bakanlığı• Prof. D_r. Osman GENCELİ, j İTÜ- Prof, Dr. Aksel ÖZTÜRK, İTÜ Rektôr Yrd. - Prof. or_._ Hasbi YAVUZ, İTÜ Nükleer Enerji � nstitüsü Md.-Prof. D_ r . Mete ŞEN, İTÜ Enerji Bilimleri ve \Teknoloji Araş.Mer.-Prof. Dr. Demir iNAN, Hacettepe Univ.-Prof. Dr. Yalçın GÖĞUŞ, ODTU-Prof. Dr. M. ôzcan ULTANIR,Türk ısı Bilimi ve Tekniği !Der�ğl-Prof. Dr. Gü;büz ATAGÜNDÜZ, Ege Üniv.- Alber BiLEN, İSO ·Dr. Engin TÜRE, TÜBİTAK-füsun İVAK, BOTAŞ• Funda ERDOĞ, TEK-Adnan TEMİZ, jEİEİ- Necati ARIKAN/Deniz ÜNAL. Koç Holding-Tamer ATAUZ, Alarko Holding- Mehmet TEMUR, Demirdöküm A.Ş.· Celal OKUTAN, TMD (Tesisat Müh.öer.)· Mehmet ÔZATA, Aksa A.Ş.· Ahmet ELTEKİN,MSG A.Ş.·Süleyman BULAK / Kazım ÇOMAK Teknik Yayıncılik, Tanıtım A.Ş. DANIŞMANLAR KURULU: Or. ÜzeyirGARİH,AlarkoHqlding-Mete NAKİPOĞLU, DemirdökümA.Ş· Nezihi BERKKAM, İGDAŞ-Göklıan YARDIM, BOTAŞ·CihanALTINÔZ, EGO- Melih : AKALIN, T.C. Çevre Bakanlığı- Prof. Dr. Kazım ÇEÇEN, İTÜ· Prof. Dr. Ahmet ÜÇER, TÜB.İTAK· Erdal KABATEPE, TABA· Feyzan TUNÇBİL/Esln AKKAN. , fA,ygaz A.Ş - Erkan OLGAÇER, İpragaz A.Ş.-Lucio D'ANDREA. f DESTEKLEYİCİ KURULUŞLAR: i Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomi Komisyonu Enerji Komitesi,T.C Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TÜBİTAK, BOTAŞ, İGDAŞ, EGO, EİEİ. ]TÜ, !ODTÜ, Hacettepe Üniversitesi, Koç Holding, Alarko Holding, Dernirdöküm A.Ş, Aygaz A.Ş., İpıagaz -A.Ş., British Gas Plc.. !tal Gas, TMO (Tesisat !Mühendisleri Derneği), TABA (Türk Amerikan İşadamları Der.),TEMAV (Tarımsal Enerji ve Melıanızasyon Araştırma ve Eğitim Vakfı), UGETTB 1 (Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu • Türkiye BölümüJ,Türk Isı Bilimi ve Tekniği Der.,Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Avrupa Jl.üzgar Enerjisi ı B�rliği Türkiye Şubesi, Bimtaş A.Ş., Aktaş Elektrik Ticaret A.Ş. L.;--·-. ""'''" "" ,...,.. .. - �- . . . ~·= . ·- •.. =•--·---- �� .4 ·= -".. ·---·•·~ ·�- ---· SEMPOZYUM SEKRETERYASI Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. Balmumcu, Barbaros Bulvarı 131/10 80700 Beşiktaş/İSTANBUL Tel : 212 • 275 83 59, 212 • 275 25 32 Fax : 212 • 288 26 14
AOÇ • Ankara Süt Fabrikası ısı Santrali sıvı YAKIT RQTATİF, .ŞIVI YAKIT. - GAZ KOb'IIJ.INE V.E ENDUSTRIYEL TIP GAZ BRULORLERI. DOĞAL GAZ İÇİN REFERANSLARIMIZ ÇALIŞAN TESİSLERİMİZ 1:1 Trokyo Cam Sanayi O Kırklareli Cam Sanayi ;:) Sümerbank Sungipek Sanayi O Toprak Seniteri ve izolatör O Toprak KağıtSanayi .J Aksu J Dinor,u C) TBMMO ODTÜ O AOÇ Süt Fobrikosı O Sheroton Ankoro O Ormo O VSB • Koromürsel lJ ELSA jMKEK) 0 GATA O TEK Gn. Müd. .J Baıbokonl,k-Yenimoholle OTekel Biro Fobrikosı O DSİTesisleri OModern KortonO ÇitosonO TemtoıO Aromo O Yünso O lpson O Refik Soydom Hıfzıssıhha Ens. O Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı O GKB Tesisler i O Erol Türkün Tekstil O TCDD Ankara Tesisleri O Eren Tekstil O Pise Tekstil J Voniköy Niıosta O Melekson O Con İplik O Alton İplik O Bemsey O Metek O Serten ı;JSSKAr-Oaıo Teo•e,ıı;J AŞOT MONTAJI/ÜRETİMİ DEVAM EDEN TESİSLER !JGazi ÜniversitesiQ Yüksek ihtisas Hastanesi İJSosyal Konutlar Hal kah Ü Karum iş MerkezilJ Sabancı Centerl;ı Hacettepe Üniversitesi, BeytepeO HacettepeÜniversitesi, Onkoloji Hastanesi 0Marsa 0First Tekstil ı;JT0BITAK O 8. Ankara Otel i ı;JTRT Gn Md.0 Beksa rJKartonsan OTekel Bomanti� Deniz Kuvvetleri Kom.O Kara Harb 0kutufJ Kuleli Asker UsesirJ ipek MatbaacılıkC Mensucat Santral .J 1 993 yılı iı i borıylo Ankoro'da 260 konutta doğal gaz donuşumu gerçek!eştırılmıştır .J Turkıye genelinde çalışır durumda toplam 550 adet endustriyel brülorümuz vardır. MERKEZ : Tunus Caddesi 5/5 Bakanlıklar 06680 ANKARA Tel : (312) 417 98 68 -418 81 97 Faks : (3 1 2) 425 l O 99 MAĞAZA· Tunus Coddesi 5/A Bakanlıklar 06680 ANKARA Tel : (312) 418 64 76 FABRiKA : Esenboğa Yolu 14. Km. ANKARA Tel : (312) 366 85 47 Foks : (312) 366 85 63 RAYSEL A.Ş. Bir H,zoroğlu Holding Kuruluıudur. "' -o 00 " N .., N
Birinci Duyuru İSTANBUL 1. ULUSLARARASI BİRLEŞİK iSi GÜÇ ÜRETİMİ KONFERANSI VE SERGİSİ 2-3-4 HAZİRAN 1994 İTÜ VAKFI SOSYAL TESİSLERİ MAÇKA İSTANBUL GENEL : Sarnı.yileşme çabalarını sürdüren ülkemizde elektrik tüketimi yılda %8-10 oranında artmaktadır. Avrupa ülkelerinde ortahıma 4000 kWst/yıl olan kişi başına elektrik tüketiminin Türkiye'de 1000 kWst/yıl gibi düşük bir değerde olduğu dikkate alındığında, bu artışın önümüzdeki yıllarda da artarak sürmesi beklenmektedir. Elektriğe olan talebin karşılanabilmesi için üretim, iletim ve dağıcım tesislerine önemli yatırımlar yapılması gerekmektedir. Her yıl 1000-1500 MW'lık yeni üretim kapasitesi için yaklaşık 1-2 Milyar $ yatırım sözkonusudur. Türkiye'de elektrik tüketiminin artarak sürmesi, elektrik dağıtım ağından arıza ve kesintilerin olması, dağıtım hatlarında % 20'ler dolayındakayıplarolması, doğal gaz dağıtımı hatlarının yaygınlaşması, "Birleşik Isı Güç Üretim" sistemlerinin tüketim noktalarında kuruluyor olması ve bu sistemlerde toplam verimin % 8 0 - 8 5 '!erde olması; endüstriyel kuruluşların ilgisini çekmiş ve "Birleşik Isı Güç Üretimi" Türkiye'nin gündemine girmiştir. Mevcuc yasal düzenlemeler çerçevesinde 1992 yılı ikinci yarısından itibaren, yaklaşık 300 MWe kapasiteli doğal gaz yakıclı "Birleşik Isı Güç Üretimi" tesisi kurulmuşcur. Gelişmiş ülkelerde toplam elektrik enerjisi üretim inin % 1 5 -25 'i "Birleşik Isı Güç Üretimi" yöntemiyle üretilirken, Türkiye'de bu rakam henüz %3 civarındadır. Önümüzdeki dönemde bu alanda hızlı bir gelişme olacaktır. Sanayi tesislerindeki yaygınlaşmanın yanısıra; ocel, hastahane, konut gibi yeni kullanım alanları da "Birleşik Isı Güç Üretimi"nin avantajlarından yararlanmaya başlayacaktır. Bu konferansın ve serginin amacı, doğal gazın sanayide en rasyonel bir şekilde kullanımını temin eden sistemlerin, çeşitli platformlarda ti.im taraflarca tartışılarak en doğrunun bulunup çıkarılması suretiyle, Türkiye için en uygun mevzuat ile en ekonomik ve en iyi teknolojinin ortaya konmasını sağlamaktır. KAPSAM: 1. Türkiye'de Elektrik Üretimi /Tüketimi ve Geleceği 2. Türkiye'de Doğal Gazın Geleceği ve Elektrik Üreriminde Kullanımı 3. Hükümetlerin Birleşik Isı Güç Üretimi ile İlgili Politikaları Türkiye'de Mevcut Mevzuat - Türkiye'de Çıkması Muhtemel Mevzuat - Avrupa ve ABD'deki Mevcut Mevzuat Mevcut Mevzuacla İlgili Eleştiriler ve Çıkması Muhtemel Yeni Mevzuattan Beklenenler 4. Birleşik Isı Güç Üretimi Teknolojisi Motorlu Sistemler - Gaz Türbinleri - Kombine Çevrimli Sistemler 5. Ekonomik Yönden Birleşik Isı Güç Üretimi Yatırımların Fizibilitesi - Teşvikler ve Krediler - Birleşik Isı Güç Üretim Yöntemlerinin Diğer Elektrik Üretim Yöntemleriyle Karşılaştırılması - Ti.irkiye'nin Enerji Fiyaclarının Diğer Ülkelerle Karşılaştırılması 6. Uygulamalar Münferit Sınai Uygulamalar -Merkezi Santral Uygulamaları - Sanayi Dışı Uygulamalar 7. Temel Noktalar (özet) DİL: Konferansın dili, Türkçe ve İngilizce olacaktır. ORGANİZASYON KOMİTESİ: Prof. Dr. Cahit ÖZGÜR - Başkan ( İ.T.Ü.), Prof. Dr. Osman F. GENCELİ (İ.T.Ü.), Deniz ÜNAL / Özcan AĞABAY (Koç Holding A.Ş.), Ahmet ElTEKİN (Genel Enerji A.Ş.), Süleyman BULAK / Kazım ÇOMAK (Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş.), Lucio A. D'ANDREA DESTEKLEYEN KURULUŞLAR : Koç Holding A.Ş.; İstanbul Teknik Üniversitesi; Genel Enerji A.Ş.; Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. KONFERANS SEKRETERYAS/: Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. Balmumcu, Barbaros Bulvarı No: 131/10 80700 Beşiktaş-·İSTANBUL Tel: 212 - 275 83 59 , 212 - 275 25 32 Faks: 212 - 288 26 14 DO�AL GAZ DERGiSİ SAY!. 31 18
Başlangıç Duyurusu ve Bildiri Daveti IFS 194 İSTANBUL I. ULUSLARARASI YANGIN VE GÜVENLİK KONGRESİ VE FUARI 12-16 Ekim 1994 GENEL Çağımızdaki teknik gelişmelere paralel olarak yangın önleme ve söndürme sistemleri ile insan, araç-gereç ve bina koruma sistemleri için her geçen gün yeni teknikler geliştirilmekte, yeni ürünler çıkarılmakta ve yeni malzemelerkullanılmaktadır. Bu gelişmelerin mimarlara, mühendislere, araştırmacılara, eğitimcilere, yöneticilere ve ihtiyaç sahiplerine olduğu kadar sınai ve ticari kuruluşlar başta olmak üzere, yangın önlemesöndürme ve koruma sistemleri ile ilgili tüm kuruluşlara iletilmesi gerekmektedir. Ülkemizde son zamanlarda çoğalan yangınlar sonucu artan maddi zararlar ile adi suçlar, sabotajlar ve anarşik olayların sayılarındaki artış ve iş kazalarının yüksek oranda devam etmesi nedeniyle; bu iletişimin hızlı ve sağlıklı bir biçimde sürdürülmesi büyük önem kazanmıştır. İstanbul 1. aıuslararası Yangın ve Güvenlik Kongresi'nin amacı; yangın örıleme ve söndürme sistemleri ile insan, araç-gereç ve bina koruma sistemlerinde elde edilen yeni deneyimler, teknik bilgi birikimi ve uluslararası bilimsel ve teknik ilerlemeler ışığında; tüm sektörün sorunlarının ve çözüme yönelik önerilerin en yetkili kişilerce bilimsel bir disiplin içinde tartışılması ve tüm ilgililerin bilgisine sunulmasıdır. KAPSAM -Yapıların Tasarım ve Konstrüksiyonlarında Yangın Güvenliği -Yüksek Yapılarda Yangın Güvenliği ve ' Koruma Sistemleri ;.Yangın Algılama ve Uyarı Sistemleri -Söndürme Sistemleri (sulu, gazlı, kuru tozlu, , köpüklü . . . ) -Endüstri Tesislerinde Güvenlik ..Tehlikeli Maddelerin Üretimi, Taşınması, ı Depolanması ve Kullanımında Güvenlik -Deniz ve Kara Taşıtlarında Güvenlik ve Korunma Sistemleri -Orman Yangınlarının Önlenmesi ve Söndürülmesi -Güvenlik ve Koruma Sistemlerinde Kurallar ve Standartlar -Risk Kontrolü ve Risk Analizi -Bina Koruma Sistemleri -İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği -Söndürme Malzeme, Araç ve Gereçleri -Yangına Dayanıklı Malzeme ve Mamüller -Yangın Önleyici ve Koruyucu Malzemeler -Kurtarma Malzeme, Araç ve Gereçleri -Kişisel Koruyucu Malzemeler BİLDİRİLERİN HAZIRLANMASI B30ildHirailzeirriann ö1z9e9tl4ertiar(i4h0in0e-8k0ad0arkeOlimrgean)iza2s5yoNn isKaonmi1t9es9i4'n,e kualabşualcaekdilşeenkilbdieldgiröilnerdeirsielmbeelildirirle. nen formata u y g u n olarak, DİL : Bildirilerin dili Türkçe veya İngilizce olacaktır. ORGANİZASYON KOMİTESİ :Prof.Dr.Cahit ÖZGÜR (İTÜ), Prof.Dr.Aksel ÖZTÜRK (İTÜ) ,Doç. Dr. Abdurahman KILIÇ (İTÜ), Süleyman BULAK (Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. ), Kazım ÇOMAK (Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş.). DANIŞMANLAR KURULU : Prof. Dr. Tevfik Seno ARDA (İTÜ), Prof. Dr.Fatih BABALIK (Uludağ Üniv.), Prof. Dr. Ayten A SÇ A d E n T F a İ G Nn Ö E K R N A Ü ( Y İ L P T MÜ (İ A ) T , Z Ü P ) r ( , İ o P T f r Ü . o D ) f , . r D D .Ö o r. ç z A c .D t a a r n ç . A E S S b O d M Y i K E S R Ü A( K L O N D ( E İT T R Ü Ü , ) ( ) , İ , P T P r Ü o r ) o f , . f N .D D u r r m . . O M an s a Ş m ci A t a n H T İO F N . K G (E S E M O N OC Y E ) ( ,L D P İ E r ( o Ü İ f T . ) D , Ü r P) . , O r M o ğ f u u .D r z a r R t . C E G e C Ü n E S g P i A z O R Y Ğ E ( L Ş N U a E ( r İ R k T S Ü (B i ) g , i l P o k r r e t o n a f t ) .D , Ü P r n .B r i o v e f . h . ) ç D. e r t . DESTEKLEYEN KURULUŞLAR : Teknik Malzeme Tic. ve San. Ltd. Şti. (EMO), İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Tesisat Mühendisleri Derneği (TMO). KONGRE SEKRETERYASI : TEKNİK YAYINCILIK, TANITIM A.Ş. BFaaklms:u2m1c2u,- 2B8a8rb2ar6os1 4Bulvarı 131/10 80700 Beşiktaş - İSTANBUL Tel: 212 - 275 83 59 , 212 - 275 25 32
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=